Trong tiếng Nhật, việc nắm vững các ngữ pháp là chìa khóa giúp người học nâng cao khả năng giao tiếp và hiểu biết về ngôn ngữ này. Một trong những cấu trúc ngữ pháp phổ biến và cực kỳ hữu ích chính là cấu trúc たびに (Tabini). Bài viết này sẽ đi sâu vào cách sử dụng, cách lắp ghép cũng như các ví dụ thực tế để bạn có thể ứng dụng linh hoạt trong quá trình học tập và giao tiếp hàng ngày.

Cấu trúc たびに

Cấu trúc たびに (Tabini) là một dạng ngữ pháp rất phổ biến trong tiếng Nhật, dùng để diễn tả ý nghĩa “mỗi lần” hay “khi nào đó… thì…”. Đây là một cấu trúc biểu thị sự lặp lại hoặc hành động xảy ra đồng thời mỗi khi một sự kiện khác diễn ra. Ví dụ đơn giản nhất:

• 日本に行くたびに、友達に会います。

Mỗi lần tôi đi Nhật, tôi lại gặp bạn.

Cách lắp ghép Cấu trúc たびに

Mặc dù cấu trúc たびに khá đơn giản trong cách hình thành, nhưng để sử dụng đúng cách và linh hoạt, người học cần hiểu rõ cách lắp ghép và các quy tắc liên quan.

Các dạng động từ phù hợp để kết hợp với cấu trúc たびに

• Động từ thể 辞書形 (dạng từ điển):

Dùng phổ biến để kết hợp với たびに nhằm diễn đạt ý “mỗi lần làm gì đó”. Ví dụ: 食べるたびに、満足します。

• • Mỗi lần ăn, tôi đều hài lòng.
• Động từ thể た (thể quá khứ của động từ):

Dùng để nói về những hành động đã xảy ra nhiều lần trong quá khứ. Ví dụ: 行ったたびに、新しい発見があります。

• • Mỗi lần đi, tôi đều có những phát hiện mới.
• Động từ thể ない (phủ định):

Thường dùng để nhấn mạnh rằng hành động đó không xảy ra mỗi lần, hoặc nhấn mạnh hành động không bao giờ hoặc hiếm khi xảy ra. Ví dụ: 会わないたびに、寂しく感じます。

• • Mỗi lần không gặp, tôi cảm thấy cô đơn.

Cấu trúc câu chuẩn xác với cấu trúc たびに

Cấu trúc chung: (Vế A) + たびに, (Vế B) Trong đó:

• Vế A là hành động hoặc trạng thái lặp lại.
• Vế B là hành động hoặc kết quả xảy ra mỗi khi Vế A diễn ra.

Một số chú ý khi dùng cấu trúc たびに

• Không dùng たびに để nói về những hành động xảy ra trong cùng một thời điểm hoặc không có sự liên hệ lặp lại rõ ràng.
• Có thể kết hợp với các trạng từ chỉ tần suất như 毎回 (mọi lần), いつも (luôn luôn) để nhấn mạnh tính lặp lại.
• Cần phân biệt rõ ràng giữa たびに và các cấu trúc tương tự như とき hoặc たら để tránh sai lệch ý nghĩa.

Ví dụ thực tế về cấu trúc たびに

Ví dụ về thói quen hàng ngày

• 朝起きるたびに、歯を磨きます。

Mỗi lần thức dậy sáng sớm, tôi đều đánh răng. Trong câu này, cấu trúc たびに thể hiện hành động đánh răng diễn ra mỗi khi thức dậy, phản ánh thói quen sinh hoạt đều đặn.

Ví dụ về trải nghiệm du lịch

• 日本に行くたびに、新しい文化を学びます。

Mỗi lần đi Nhật, tôi học được những nền văn hóa mới. Câu này thể hiện hành trình du lịch mang lại trải nghiệm phong phú, mỗi lần đi lại mở ra kiến thức mới.

Ví dụ về tình cảm cá nhân

• 彼に会うたびに、緊張します。

Mỗi lần gặp anh ấy, tôi đều cảm thấy căng thẳng. Ở đây, cấu trúc たびに giúp diễn đạt cảm xúc mỗi khi gặp mặt người đặc biệt.

Các ví dụ tổng hợp

Ví dụ	Diễn đạt	Ý nghĩa
電車に乗るたびに、新聞を読みます。	Mỗi lần đi tàu điện, tôi đọc báo.	Lặp lại hành động đọc báo mỗi khi đi tàu.
週末のたびに、映画を見に行きます。	Mỗi dịp cuối tuần, tôi đi xem phim.	Thói quen cuối tuần của người nói.
お酒を飲むたびに、気持ちが軽くなります。	Khi uống rượu, tâm trạng tôi trở nên nhẹ nhõm hơn.	Hiện tượng xảy ra mỗi khi uống rượu.

 Sự khác biệt giữa cấu trúc たびに và các cấu trúc tương tự

So sánh たびに và とき

• たびに diễn tả hành động lặp lại mỗi khi điều kiện xảy ra, mang tính chất định kỳ hay thói quen. Ví dụ: 旅行のたびに、お土産を買います。

Mỗi lần đi du lịch, tôi mua quà lưu niệm.

• とき chủ yếu diễn tả thời điểm hoặc lúc đang xảy ra một hành động, mang tính chất tạm thời hoặc không lặp lại nhất định. Ví dụ: 宿題をしているときに、電話が鳴りました。

Khi tôi đang làm bài tập, có cuộc gọi đến.

So sánh たびに và たら

• たびに nhấn mạnh sự lặp lại, hành động diễn ra mỗi khi điều kiện xảy ra.
• たら thể hiện điều kiện hoặc giả định, mang ý nghĩa “nếu … thì…” hoặc “khi… thì…”, không mang tính lặp lại. Ví dụ: 雨が降ったら、家にいます。

Khi trời mưa, tôi sẽ ở nhà.

Luyện tập với cấu trúc たびに

Các bài tập viết câu

Hãy thử viết ít nhất 5 câu sử dụng cấu trúc たびに dựa trên các chủ đề sau:

• Thói quen hàng ngày
• Trải nghiệm du lịch
• Cảm xúc cá nhân khi gặp ai đó

Các bài tập chọn đáp án đúng

Chọn đáp án phù hợp để hoàn chỉnh câu sau: 毎日、私は（ ）たびに、散歩します。

1. 寝る
2. 寝た
3. 寝ている

Đáp án đúng là: a) 寝る

Các bài tập dịch câu

Dịch các câu sau sang tiếng Nhật, chú ý sử dụng đúng cấu trúc たびに:

• Mỗi lần tôi nghe nhạc, tôi cảm thấy thư giãn.
• Khi đi mua sắm, tôi luôn mua quà cho gia đình.
• Mỗi lần đến chơi nhà bạn, tôi mang theo món quà nhỏ.

cấu trúc たびに (Tabini) là một phần quan trọng trong hệ thống ngữ pháp tiếng Nhật, giúp người học diễn đạt các hành động lặp lại, thói quen hoặc trải nghiệm cá nhân một cách rõ ràng và tự nhiên. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn một cái nhìn toàn diện, sâu sắc về ngữ pháp cấu trúc たびに (Tabini), giúp bạn tự tin hơn trên con đường chinh phục tiếng Nhật. >>>xem thêm:(Ngữ pháp N3) Cách sử dụng ngữ pháp ~にたいして (nitaishite)