Nhật bản – là một nước được xem có những nét văn hoá độc đáo và trong đó có nghệ thuật trà đạo là một nét văn hoá tiêu biểu của đất nước mặt trời mọc.
– Nghệ thuật trà đạo là việc uống trà, đàm đạo, đây được xem là nghệ thuật thưởng thức cuộc sống và mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc mang đậm nét văn hoá Nhật Bản. Ở xứ sở Mặt trời mọc, nghệ thuật trà đạo được phát triển vào khoảng cuối thế kỷ XII, theo truyền thuyết kể lại ở Nhật Bản, vào khoảng thời gian đó một vị cao tăng Nhật Bản là nhà sư Eisai (1141-1215) sang Trung Hoa để học đạo.
Khi về nước, người đã mang theo một số hạt giống trà trồng ở sân chùa – gọi là matcha. Lúc đầu những hạt trà này chỉ được sử dụng như 1 loại thuốc, sau đó trở thành một thức uống mà đa phần chỉ giới thượng lưu sử dụng .
Trà đạo không chỉ giúp thư giãn đầu óc và hấp dẫn bởi mùi hương thanh tao, nhẹ nhàng mà còn giúp con người sống thọ, ngăn ngừa lão hoá.
Ngoài ra, theo nghiên cứu y học của trường đại học showa Nhật Bản thì trong 300ml matcha chứa thành phần chống oxy hóa, đồng thời trong trà còn có chất phenol có thể phòng ngừa ung thư.
– Khác với trà xanh bình thường sẽ được xử lý và sơ chế bằng nhiệt, t thì bột matcha sẽ được nghiền mịn trong điều kiện và quy trình nghiêm ngặt để có thể giữ được màu và dưỡng chất cùng các loại khoáng chất trong trà.
– Một điểm đặc biệt hầu hết người Nhật sau khi sử dụng trà đã phát hiện ra, người tham gia uống nhiều hơn 5 tách trà mỗi ngày có thể giảm nguy cơ tử vong do nhồi máu cơ tim hay đột quỵ và giảm nguy cơ tử vong so với những người uống ít hơn 1 tách trà mỗi người.
Cuối cùng, theo quan điểm của người Nhật, uống trà sau bữa ăn sẽ giúp hệ tiêu hoá, và một điểm lưu ý không nên uống trà vào buổi sáng và trước khi ngủ sẽ gây nguy cơ bị ung thư thực quản do trà quá nóng, vậy nên hãy uống ở nhiệt độ vừa phải.
Để có một tách trà ngon và đúng vị, thì bước chuẩn bị rất quan trọng trong nghệ thuật trà đạo.
– Bột trà xanh Matcha – loại bột chuyên dùng để pha trà truyền thống, nước pha trà có nhiệt độ phù hợp
– Một cốc để pha trà, là loại có miệng lớn, đường kính và miệng khoảng 7 – 10cm
– Một cây chasen để đánh trà và muỗng lấy trà, một chiếc khăn sạch để vệ sinh bình thuỷ tinh và cốc trà.
Cách pha trà được xem như một yếu tố quan trọng trong nghệ thuật trà đạo, mỗi bước đều được chuẩn bị kĩ càng và nghiêm ngặt để đảm bảo cho ra một tách trà ngon.
Nước pha trà sẽ được giữ ở nhiệt độ 800 – 900 độ C và thường được đựng trong bình thuỷ tinh hoặc được nấu trong ấm kim khí không nắp.
Ấm và tách pha trà sẽ được tráng bằng nước sôi để làm lạch và làm ấm, sau đó lau khô bằng khăn sạch trước khi sử dụng.
Tiếp theo, cho trà vào ấm.
Pha trà sẽ được chia thành 3 lần:
– Lần 1: chỉ sử dụng nước nóng khoảng 60 độ C để pha trà, với nhiệt độ này thì ngâm trà 2 phút cho ngấm rồi mới mời khách. Để có thể dùng nước khoảng 60 độ C thì cần phải rót nước sôi từ bình thuỷ tinh ra một bình khác nhằm giảm nhiệt để đạt được yêu cầu.
– Lần 2: bây giờ trà đã ngấm và nở, cần sử dụng nước có nhiệt độ khoảng 80 độ C để pha và chỉ cần để 40 giây là có thể mời khách.
-Lần 3: Tương tự như lần 2, chỉ khác là nước pha trà sẽ khoảng 90 độ C. Lượng nước pha trà sẽ chỉ đủ để mời khách, không nên pha quá nhiều nước sẽ khiến chè quá loãng hay pha quá ít nước khiến trà quá đặc.
Để tránh rót trước rót sau khiến người dùng có người đậm người nhạt thì trước khi mời khách người rót thường rót đủ vào mỗi chén 1/3 chén.
Sau đó lần 2 sẽ rót ngược lại chứ không phải rót xuôi nữa, mỗi lần rót đều ngược nhau cho đến khi đầy chén, nhằm mục đích cho vị trà đều, sau đó mới đem ra mời khách.
Bước đầu tiên, hãy xoay bát trà theo chiều kim đồng hồ. Tiếp theo, lòng bàn tay trái sẽ đặt dưới đáy bát, tay phải vuốt ve bát trà và đồ uống. Khi uống phải tập trung và tách trà.
Sau khi uống trà, khách mời cần xoay mặt trước của bát trà ngược chiều kim đồng hồ về hướng chính của nghệ nhân pha trà.
Ngoài ra để tăng thêm hương vị, người Nhật thường sử dụng thêm một số bánh ngọt, trước khi uống tất cả người uống phải ăn hết bánh trong miệng mới được uống trà, nhằm cảm nhận được hết vị của trà.
Nếu đang uống trà loãng, khách sẽ uống hết sau đó sẽ lau canh bát khi uống xong. Khi lau, chỉ sử dụng ngón tay cái và ngón trỏ.
Nghệ thuật trà đạo được xem là nét tinh hoa văn hoá Nhật Bản vậy nên sẽ có những quy tắc nhất định để có thể thưởng thức một buổi trà đạo đúng cách.
– Không đeo tất cả những loại trang sức kim loại và đồng hồ
– Phụ nữ khi đến thưởng thức trà đạo, không nên mặc váy ngắn còn đàn ông không nên mang tất trắng.
– Không nên sử dụng nước hoa quá thơm, vì sẽ mất mùi vị thanh tao của trà và cũng coi như bất lịch sự.
Trên đây là những điều thú vị về nghệ thuật trà đạo ở Nhật Bản.
